Jak harcerz może zdobywać odznakę leśnego plemienia?
Harcerz samodzielnie lub przy pomocy drużynowego wybiera, którą odznakę chciałby zdobywać. Następnie kseruje lub ściąga i drukuje kartę próby, wypełnia ją wraz z drużynowym (patrz załącznik B) i realizuje postawione tam wymagania (zdobywa sprawności). Po zdobyciu odpowiedniej liczby sprawności z danego zestawu drużynowy potwierdza to na karcie i zamyka próbę. Od tej pory harcerz ma prawo do noszenia odznaki leśnego plemienia (nad znaczkami sprawności).
Które i ile sprawności mam zdobywać?
W opisie każdego plemienia znajduje się tabela sprawności. Każdy harcerz aby uzyskać odznakę danego plemienia powinien zdobyć odpowiednią liczbę sprawności na poziomie przewidzianym dla jego wieku (z odpowiedniej kolumny w tabeli odpowiadającej jego grupie wiekowej) oraz zapoznać się z opisem danego zwierzaka oraz leśnym kodeksem.
Harcerz powinien zdobyć minimum 3 spośród wymienionych sprawności, harcerz starszy minimum 4, a wędrownik minimum 5. Nie trzeba z góry określać, które sprawności będzie się zdobywać (ale należy określić z góry, którą odznakę plemienia się zdobywa).
Oczywiście można zdobywać wszystkie sprawności z danego zestawu. Osoby, które zdobędą wszystkie sprawności przypisane do danego zwierzęcia nazywa się mistrzami plemienia.
Co jeśli posiadam już jakąś sprawność z zestawu, który chcę zdobywać?
W każdym zestawie jest więcej sprawności, niż należy zdobyć. To pozwala na wybranie tych, które danemu harcerzowi najbardziej pasują. Zatem taka zdobyta wcześniej sprawność nie liczy się do zaliczenia wymaganego zestawu. Wyjątkiem jest, jeśli posiada sprawność najwyższą w danej serii (trzygwiazdkową lub mistrzowską, np. Trzy Pióra z serii „Robinson – Leśny Człowiek – Trzy pióra”).
Jeśli jednak mimo wszystko dany harcerz chciałby zdobyć sprawność z danej serii i zaliczyć ją do wymagań, zdobywa sprawność o stopień wyższą. Przykładowo: harcerz starszy pragnie zdobyć odznakę Rysia, ale posiada już sprawność „Leśny Człowiek”; w takiej sytuacji może zamiast niej zdobywać sprawność „Trzy Pióra”.
Czy fakt przyjęcia do plemienia jest ogłaszany w rozkazie lub oznaczany jakoś na mundurze?
Odznaka leśnego plemienia to pomocniczy instrument metodyczny, zdobywany podobnie jak stopnie i sprawności – w drużynach. To drużynowy w rozkazie ogłasza otwarcie oraz zamknięcie próby na odznakę.
Po zamknięciu próby, wysłaniu raportu i ogłoszeniu tego rozkazem harcerz ma prawo nosić na mundurze odznakę plemienia, do którego został przyjęty – każde plemię ma swoją odznakę w formie plakietki, którą można zakupić w składnicy 4Żywioły. Można nosić odznakę tylko jednego plemienia naraz – jeśli harcerz zrealizował więcej niż jedną próbę plemienia, sam wybiera, którą odznakę nosi.
Ile trwa zdobycie odznaki?
Zdobycie odznaki trwa tyle, ile trwa zdobycie wymaganych w niej sprawności. Zestaw sprawności oraz ich wymagana liczba zostały przygotowane tak, by harcerz w danym wieku był w stanie ją zdobyć w ok. pół roku. Nie powinno być również problemów z realizacją większości sprawności jedno- i dwugwiazdkowych np. w trakcie standardowego 2-3 tygodniowego obozu.
Czy to jest propozycja jednoroczna?
Nie, propozycja wchodzi do kanonu pomocniczych instrumentów dostępnych drużynowemu na stałe i można ją wykorzystywać w dowolnym momencie. Nie ma określonego terminu rozpoczęcia ani zakończenia.
Jako harcerz zdobyłem odznakę leśnego plemienia, ale teraz wchodzę w wiek starszoharcerski. Czy mogę ją nadal nosić?
Adepci leśnych plemion powinni zawsze dążyć do własnego rozwoju i nie spoczywać na laurach. Osoba, która osiąga wiek odpowiedni dla wyższej metodyki powinna zacząć zdobywać ponownie odznakę danego leśnego plemienia, uwzględniając oczywiście wyższy stopień sprawności wymaganych dla niego. Czyli po prostu zacząć zdobywać sprawności na wyższym poziomie.
Osoba, która osiągnie wyższy wiek i nie będzie zdobywać wyższych stopni sprawności (nie ma otwartej kolejnej próby leśnego plemienia) powinna przestać nosić odznakę. Jeśli jednak harcerz osiągnął wyższy wiek i jest w trakcie zdobywania odznaki po raz kolejny, może ją nadal nosić (na znak, że pracuje nad swoim rozwojem jak na adepta leśnych sztuk przystało).
Jestem zastępowym lub drużynowym, jak jeszcze mogę pracować z tą propozycją?
Po pierwsze możesz wykorzystać tę propozycję do zachęcenia swoich harcerzy do zdobywania sprawności.
Ponadto możesz wykorzystać zawarte tu informacje o zwierzętach na swoich zbiórkach. Dla każdego zwierzęcia podany jest opis zawierający podstawowe informacje, a także informacje na temat śladów i tropów zwierząt oraz gwiazdozbiorów. Może zabawa w tropienie lub obserwacja gwiazd to ciekawy pomysł na kolejną zbiórkę? Może zdobędziecie przy okazji jakąś sprawność?
Na końcu tej propozycji znajdziesz kilka dodatków. Dodatek A zawiera opis i wymagania kilku sprawności spoza standardowego zestawu sprawności – możesz je wykorzystać w pracy ze swoją drużyną. W rozdziale 3. natomiast znajdziesz kilka problemowych tematów do dyskusji, które możesz wykorzystać w pracy przede wszystkim z wędrownikami (choć i młodsi powinni sobie z nimi poradzić). Może to dobry temat na jakąś wędrowniczą formę dyskusyjną?
Natomiast inne możliwości działań proekologicznych, skierowane szczególnie dla osób pełnoletnich, znajdziesz w poradniku „Harcerz w lesie”. Są to programy, akcje i działania różnych organizacji zajmujących się szeroko rozumianą ochroną dzikiej przyrody w Polsce. Może znajdziesz tam coś ciekawego dla siebie lub swoich wędrowników?
Jestem instruktorem, chciałbym również zdobyć odznakę leśnego plemienia. Czy mogę?
Oczywiście. Realizujesz wówczas wymagania takie jak wędrownicy. Powinieneś też sobie stawiać wyzwania na poziomie instruktorskim i proste zdobycie sprawności może takim wyzwaniem już dla ciebie nie jest? Pomyśl wówczas o samodzielnym rozszerzeniu sobie próby o dodatkowe elementy. Może to będzie „zielony” biwak lub zbiórka z twoją drużyną? Albo zorganizowana forma dyskusyjna (rozdział 3.) dla wędrowników z twojego hufca? A może zaangażujesz się w inne działania proekologiczne?
Należę do innej, niż ZHP, organizacji harcerskiej. Czy mogę również skorzystać z tej propozycji?
Oczywiście! Serdecznie zapraszamy Cię do zabawy z nami! Tryb zdobywania sprawności może być nieco inny w Twojej organizacji, jednakże nie różnią się one w większości przypadków aż tak bardzo.
Wykorzystaj następujące wytyczne przy zdobywaniu odznak leśnych plemion:
– jeśli twoja organizacja ma sprawności analogiczne do tych wymienionych w spisie – wykorzystujesz je,
– jeśli nie, lecz możesz korzystać z własnych, autorskich sprawności – wykorzystaj te proponowane przez nas w tym poradniku (Dodatek A lub podstawowy zestaw sprawności ZHP),
– w innych przypadkach, zdajemy się na zdrowy rozsądek drużynowego; jeśli chcesz skonsultować wdrożenie zdobywania tych odznak w swojej drużynie, skontaktuj się z nami (poprzez stronę http://lesneplemiona.zhp.pl ).